Zmiany struktury gospodarstw domowych w przestrzeni Warszawy w latach 1988-2008

Badanie jest odpowiedzią na potrzebę udokumentowania dynamicznych zmian, jakim podlegały gospodarstwa domowe w minionym dwudziestoleciu. Zmiany te, z największą dynamiką zachodziły na obszarach zurbanizowanych, zwłaszcza w największych miastach. Objawiły się w procesie redukcji średniej wielkości gospodarstwa domowego, powodowanej z jednej strony dynamicznym przyrostem gospodarstw jednoosobowych, z drugiej zaś ubytkiem gospodarstw czteroosobowych i większych.

Identyfikacja i ocena zmian, zachodzących w strukturach gospodarstw domowych, będzie dokonana równolegle w wymiarach: czasowym i przestrzennym. Badanie, swoim zakresem czasowym obejmie lata 1988-2008, a więc okres szczególnie dynamicznych zmian społeczno-ekonomicznych, związanych z transformacją systemową kraju. Warszawa, obrana za obszar badawczy pracy, znajduje się na szczycie hierarchii systemu osadniczego Polski - jej funkcje administracyjne, potencjał gospodarczy i relatywnie częste kontakty międzynarodowe (przede wszystkim poprzez różnorodne formy ruchu wędrówkowego) sprawiają, że jest miastem szczególnie predestynowanym do badania nowych trendów i zjawisk ludnościowych. Analiza przekształceń struktury gospodarstw domowych (w wymiarze przestrzennym) uwzględni badanie wewnątrzmiejskich struktur w przekroju małych obszarów oraz porównanie Warszawy z pozostałymi miastami i terytorium całego kraju.

Zasadniczym celem badania będzie identyfikacja, analiza i ocena zmian w strukturze gospodarstw domowych Warszawy w okresie transformacji społeczno-gospodarczej. Badanie obejmie struktury wyróżnione przede wszystkim przy wykorzystaniu demograficznych kryteriów podziału (wielkość, typ i skład rodzinny, liczba dzieci), uwzględniając w dalszej kolejności zróżnicowanie ze względu na płeć, wiek i stan cywilny. Dla wybranych typów gospodarstw analiza zostanie poszerzona o cechy społeczno-ekonomiczne wchodzących w ich skład osób, uwzględniając: poziom wykształcenia, aktywność zawodową i główne źródło utrzymania. Oprócz identyfikacji i interpretacji przekształceń, jakim podlegały w badanym okresie struktury gospodarstw domowych, celem postępowania badawczego będzie również wyjaśnienie zidentyfikowanych zmian (obserwowanych w czasie i przestrzeni). W tym celu, analizie statystycznej poddane zostaną wybrane procesy demograficzne, ekonomiczne i społeczne, warunkujące proces powstawania i rozpadu gospodarstw domowych.

Pomimo że zasadnicze cele pracy mają przede wszystkim charakter naukowy (poznawczy), wyniki projektu mogą być również użyteczne samorządom terytorialnym, organizacjom pozarządowym i innym podmiotom, których odbiorcą usług lub świadczeń są gospodarstwa domowe.