Kompleksowe modelowanie osobowego ruchu drogowego w Polsce wraz z identyfikacją jego lokalnych uwarunkowań społeczno-ekonomicznych

Projekt „Kompleksowe modelowanie osobowego ruchu drogowego w Polsce wraz z identyfikacją jego lokalnych uwarunkowań społeczno-ekonomicznych” będzie stanowił oryginalną pracę badawczą mającą na celu identyfikację lokalnych uwarunkowań społeczno-ekonomicznych (różnic w potencjałach ruchotwórczych) decydujących o mobilności Polaków w transporcie drogowym indywidualnym.

Zastosowana zostanie metoda porównania wyników modelu grawitacji z rzeczywistym rozkładem ruchu na sieci dróg krajowych i wojewódzkich wynikająca z pomiarów natężenia ruchu, np. w ramach prowadzonych pomiarów ruchu GPR. Odcinki dróg na których występują różnice między ruchem rzeczywistym a ruchem oszacowanym w modelu grawitacji zostaną poddane za pomocą nowego narzędzia badawczego/aplikacji weryfikacji pod kątem tzw. wachlarzy obsługi odcinka. Na tej podstawie zostaną zidentyfikowane zamieszkania źródła podróży użytkowników odcinka sieci. Przypisanie potencjałów ruchotwórczych będzie miało na celu teoretyczny opis różnic w mobilności Polaków. Projekt celuje w udoskonalenie dotychczasowych narzędzi badawczych. Nastąpi to poprzez teoretyczną analizę potencjałów ruchotwórczych, również na obszarach peryferyjnych, wiejskich, gdzie często zachowania komunikacyjne oraz preferencje w dziedzinie transportu lokalnych społeczności, uzyskiwany dochód, skłonność do podróżowania oraz możliwości korzystania z transportu publicznego różnią się diametralnie od środowiska aglomeracyjnego. Komplementarne wykorzystanie wiedzy z zakresu modelowania podróży (np. więźba ruchu, modele rozkładu ruchu w sieci), geografii transportu (przestrzenne różnice w poziomie motoryzacji, przestrzenne zróżnicowanie społeczno-gospodarcze) a także socjologii transportu (motywacje podróży) pozwoli dzięki po raz pierwszy w Polsce tak silnej współpracy geografów (kierownik projektu oraz pozostali wykonawcy), planistów transportu (główny wykonawca) oraz ekonomistów (główny wykonawca) na efekt synergii. Skumulowana interdyscyplinarna wiedza pozwoli na znacznie szersze spojrzenie na modelowanie ruchu i podróży, niż dotąd w środowisku inżynierskim, gdzie modelowanie podróży w obszarach zamiejskich służy najczęściej  do przedstawienia prognoz ruchu na istniejącej sieci drogowej. Projekt łączy zarówno badanie eksperymentalne (przy czym eksperyment polega w tym przypadku na próbie ulepszenia (kalibracji) modelu grawitacji o specyficzne lokalne uwarunkowania społeczno-ekonomiczne (potencjały ruchotwórcze)) oraz badania teoretyczne, z zakresu wielu dziedzin nauki.

Głównym celem projektu o charakterze poznawczym i metodycznym jest wydzielenie tych obszarów kraju na poziomie powiatowym dla których lokalne uwarunkowania społeczno-ekonomiczne decydują o odmiennym od typowego dla Polski i obliczonego w projekcie za pomocą rozkładu klasycznego ujęcia modelowania ruchu na sieci zamiejskich dróg krajowych i wojewódzkich (zarówno in plus, jak i in minus). Zakłada się określenie możliwych przyczyn odmiennych zachowań (w sensie mobilności) uczestników ruchu na tych obszarach kraju, które zostaną zdefiniowane na podstawie tzw. wachlarzy obsługi odcinka w ramach powstałej w wyniku projektu aplikacji komputerowej. Czynniki mające wpływ na odmienne zachowania uczestników ruchu zostaną zidentyfikowane na podstawie przeprowadzonej na poziomie powiatowym analizy czynników determinujących poziom motoryzacji, takich jak: posiadanie uprawnień do kierowania samochodem, dochód gospodarstwa domowego, struktura demograficzna, prestiż i pozycja społeczna, styl życia oraz gęstość sieci osadniczej, a także czynników determinujących potencjały ruchotwórcze, czyli rzeczywiste wykorzystanie samochodu, takich jak: wskaźnik motoryzacji, dochód gospodarstwa domowego, koszty eksploatacji samochodu, struktura demograficzna, jakość transportu publicznego, sposób zarządzania siecią transportową, dostępność transportowa (dostępność obliczona za pomocą modelu potencjału), specyfika dojazdów do pracy, lokalizacja miejsc pracy i ich atrakcyjność oraz atrakcyjność miejsca zamieszkania.

Charakterystyka lokalnych rynków pracy (w tym ich atrakcyjność) będzie kluczowa dla właściwego wyznaczania tzw. funkcji oporu przestrzeni oraz potencjałów ruchotwórczych. Ocena potencjałów ruchotwórczych pozwoli na skonstruowanie prostej typologii powiatów, pod kątem różnic w mobilności ich mieszkańców Celem uzupełniającym (aplikacyjno-metodycznym) w projekcie jest zaproponowanie metodologii badawczej dla prognozowania ruchu dla całego kraju na sieci zamiejskich dróg krajowych i wojewódzkich, tak by po ukończeniu projektu, naukowcy zajmujący się prognozowaniem ruchu dla całego kraju mieli dodatkowe narzędzia wsparcia pochodzące nie tylko z danych pochodzących z przeprowadzanych w przyszłości kompleksowych badań ruchu na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym, ale również, na podstawie skalibrowanego modelu grawitacji uwzględniającego: zmienne społeczno-ekonomiczne, tj.czynniki determinujące poziom motoryzacji, potencjały ruchotwórcze oraz kształt funkcji oporu przestrzeni, a także zmienne o charakterze sieciowym, tj. nawierzchnia, wypadkowość, krętość i szerokość drogi, a także specyfika sieci transportu publicznego.