Functioning, management and protection of semi-hydrogenic environments as exemplified by the Pulwy marshes

Głównym celem projektu jest poznanie genezy i historii powstania oraz przekształcania środowiska hydrogenicznego przez ostatnie 50 lat na obszarze bagna Pulwy w pradolinie Narwi, a także poznanie funkcjonowania zmienionego środowiska, ze szczególnym uwzględnieniem gleb pobagiennych oraz źródeł i rodzajów zasilania wodnego. Zostanie podjęta próba uogólnienia uzyskanych wyników, dotyczących funkcjonowania podobnych środowisk (np. Krowiego Bagna i Bagna Całowanie), co ułatwi ich właściwe zagospodarowanie (możliwie nieinwazyjne użytkowanie rolnicze i turystyczne) oraz ochronę (racjonalne sposoby uprawy rolnej, ochrona źródeł zasilania wodnego, likwidacja części rowów melioracyjnych, utworzenie rezerwatów przyrody). Bagno Pulwy, już w trakcie trwania projektu (pod koniec 2009 r.), zostało włączone do sieci NATURA 2000 jako Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków. Znajduje się również na liście pięciu projektowanych rezerwatów przyrody na terenie powiatu wyszkowskiego jako rezerwat krajobrazowy.

Badania podzielono na trzy etapy - prace w terenie, analizy laboratoryjne i prace kameralne. Badania terenowe obejmują wykonanie odkrywek, odwiertów i sondowań glebowych w tych samych miejscach, w których były zrobione 50 lat temu przez Katedrę Torfoznawstwa SGGW, a także w nowych lokalizacjach. Planuje się opisać profile glebowe, zmierzyć odczyn gleb (pH w H₂O), określić stopień rozkładu torfu (wg polowej skali von Posta), jego rodzaj i gatunek (wg kryteriów fitosocjologicznych Braun-Blanqueta), pobrać próbki gleb, wody oraz rdzenia osadów torfowych sondą Więckowskiego (miąższość torfu w niektórych miejscach wynosi 7-8 m). Zostaną także odnalezione i skartowane cenne pod względem przyrodniczym fragmenty terenu badań (m.in. stanowiska brzozy niskiej i goździka pysznego, siedliska i lęgowiska rzadkich gatunków zwierząt). Lokalizacja wszystkich punktów dokumentacyjnych, zasięgów zjawisk itp. będzie ustalana za pomocą urządzenia GPS.

Badania laboratoryjne próbek gleby obejmą m.in. analizy uziarnienia, gęstości objętościowej, maksymalnej kapilarnej pojemności wodnej, popielności, zawartości kwasów huminowych, fulwokwasów, węgla organicznego, wybranych makroskładników (N, P₂O₅, CaO, Fe₂O₃) i mikroskładników (m.in. Cu, Ni, Mo, Mn). Niezbędne jest również ustalenie składu chemicznego wód podziemnych i powierzchniowych (jony Ca²⁺, Mg²⁺, Na⁺, K⁺, HCO₃^-, Cl^-, SO₄^-2) oraz wykonanie analizy palinologicznej dokumentującej historię powstawania torfowiska oraz zmian klimatu w holocenie. Zdjęcia lotnicze (w skalach od 1:10 000 do 1:26 000) z różnych przekrojów czasowych (od 1960 do 2004 r.) oraz mapy topograficzne posłużą do identyfikacji zmian, które zachodziły w czasie ostatnich 50 lat.