Snow avalanches activity in the Tatras as indicator of environmental changes over the last two centuries
Date: -
Supervisor: Zofia Rączkowska
Contractors: Zofia Rączkowska
Orderer institution: Narodowe Centrum Nauki
No.: 2011/03/B/ST10/06115
(project OPUS)
The research project concerns avalanches, which are among main factors influencing the high-altitude environment of the Tatra Mountains. The project aims to identify trends in temporal and spatial variability of the avalanches occurrence from the end of Little Ice Age to the present, that is, the period of significant environmental changes, increased human activity and climate change. The main focus is to identify the factors determining the variability of avalanche events and their effects on a whole Tatras massif. Their understanding will underpin the assessment of avalanches activity as an indicator of environmental changes in the high mountain ranges, caused by global climate change.
The project is of interdisciplinary character - it covers i.a. ecological matters, geomorphology, dendrochronology, cryology and GIS. The end result will be a model describing the influence of environmental and anthropogenic factors on variability of avalanches over the last 200 years. The model will combine a chronology (timeline) of avalanches with geodatabase containing information concerning the spatial variability of the phenomenon, its determinants and the role of avalanches in a contemporary transformation of the relief, and snow data for completing of avalanche hazards map of the Tatras.
Publications
Abstracts, reviews, notes
- Gądek Bogdan, Kaczka Ryszard J., Rączkowska Zofia, Rojan Elżbieta, Casteller Alexandro, Bebi Peter: Combining geomorphic and dendrogeomorphic indices with numerical modeling for evaluation of snow avalanche activity (Tatra Mts., Poland). [w]: 9th International Conference on Geomorphology, 6-11 November 2017, Vigyan Bhawan, New Delhi, India. Abstracts volume. New Delhi: Indian Institute of Geomorphologists, 2017 - s. 180.
- Rączkowska Zofia, Rojan Elżbieta: Morfodynamika stoku w strefie zrywu szlaków lawinowych w Tatrach. [w]: XI Zjazd Geomorfologów Polskich, Warszawa, 13-15 września 2017 r. Streszczenia referatów i posterów. Red. Maciej Dłużewski, Elżbieta Rojan, Ewa Smolska, Irena Tsermegas. Warszawa: Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego, 2017 - s. 122.
- Kaczka Ryszard J., Guzik Piotr, Guzowski Marcin, Lempa Michał, Rączkowska Zofia: Zakłócenia wzrostu drzew w borze górnoreglowym spowodowane przez lawiny śnieżne (Urwany Żleb, Tatry Wysokie). [w]: III Konferencja Dendrochronologów Polskich, Rogów, 9-11 lutego 2016. Abstrakty. Warszawa-Rogów: Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej, 2016 - s. 43.
- Rączkowska Zofia, Lempa Michał, Kaczka Ryszard, Rojan Elżbieta: Interaction between relief and snow avalanches in the Tatra Mts. [w]: International Scientific Conference of the Carpatho-Balkan-Dinaric Geomorphological Commission. Programme & General Information. Field trips (guide book). Abstracts. Red. P. Gostinčar, M. Prelovšek, M. Zorn. Postojna: Geomorphological Society of Slovenia, 2016 - s. 72.
- Gądek Bogdan, Grabiec Mariusz, Maciata Andrzej, Rączkowska Zofia: Wpływ zmieniającego się klimatu na rozwój pokrywy śnieżnej i zagrożenie lawinowe w Tatrach. [w]: Nauka Tatrom. V Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego a człowiek”. Zakopane, 24-26 września 2015. Streszczenia prac. Zakopane: Wydawnictwa Tatrzańskiego Parku Narodowego, 2015 - s. 39.
- Kaczka Ryszard J., Lempa Michał, Gądek Bogdan, Janecka Karolina, Rączkowska Zofia: The reconstruction of snow avalanche activity based on tree rings and historical maps. [w]: The Fourth International Asian Dendrochronological Conference on Climate Change and Tree Rings, 9-12 March 2015, Katmandu, Nepal. Abstracts. Katmandu: [b.w.], 2015 - s. 123.
- Kaczka Ryszard J., Lempa Michał, Spyt Barbara, Janecka Karolina, Rączkowska Zofia: Zapis dynamiki lawin śnieżnych w przebiegu górnej granicy lasu w polskich Tatrach. [w]: Nauka Tatrom. V Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego a człowiek”. Zakopane, 24-26 września 2015. Streszczenia prac. Zakopane: Wydawnictwa Tatrzańskiego Parku Narodowego, 2015 - s. 40.
- Kaczka Ryszard J., Lempa Michał, Stachnik Katarzyna, Czajka Barbara, Rączkowska Zofia: The geometry of timberline as an indicator of active and inactive avalanche paths. [w]: Geomorphometry 2015. Conference and Workshops. Poznań: UAM, 2015 - 1 s.
- Lempa Michał, Gądek Bogdan, Kaczka Ryszard, Janecka Karolina, Rączkowska Zofia: The coupling the tree-ring reconstruction and avalanche modelling. [w]: TRACE - Tree Rings in Archaeology, Climatology and Ecology 2015, 20-23 May 2015, Sevilla, Spain. Sevilla: Association for Tree Ring Research, 2015 - s. 62.
- Lempa Michał, Kaczka Ryszard J., Janecka Karolina, Rączkowska Zofia: Dendrochronologiczny zapis lawin śnieżnych w Białym Żlebie i Żlebie Żandarmerii (Tatry Wysokie).. [w]: Nauka Tatrom. V Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego a człowiek”. Zakopane, 24-26 września 2015. Streszczenia prac. Zakopane: Wydawnictwa Tatrzańskiego Parku Narodowego, 2015 - s. 45.
- Rączkowska Zofia, Długosz Michał, Gądek Bogdan, Grabiec Mariusz, Kaczka Ryszard J., Rojan Elżbieta: Uwarunkowania, dynamika i oddziaływanie na wybrane elementy środowiska przyrodniczego lawin śnieżnych w Tatrach.. [w]: Nauka Tatrom. V Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego a człowiek”. Zakopane, 24-26 września 2015. Streszczenia prac. Zakopane: Wydawnictwa Tatrzańskiego Parku Narodowego, 2015 - s. 57-58.
- Rączkowska Zofia, Długosz Michał, Rojan Elżbieta: Relief and snow avalanches in the Tatra Mountains. [w]: Geophysical Research Abstracts, Vol. 17, EGU General Assembly 2015. Vienna: European Geosciences Union, 2015 - s. 4087.
- Rączkowska Zofia, Długosz Michał, Rojan Elżbieta: Interrelation of relief and snow avalanches in the Tatra Mountains. [w]: Gradualism vs Catastrophism in Landscape Evolution. International Conference held in Barnaul, Russia, July 2-4, 2015. Extended abstracts. Barnaul: Publishing House of Alati State University, 2015 - s. 140-141.
- Rączkowska Zofia, Długosz Michał, Rojan Elżbieta, Bogusławska Agnieszka: Interakcja rzeźby i lawin śnieżnych w Tatrach. [w]: Nauka Tatrom. V Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego a człowiek”. Zakopane, 24-26 września 2015. Streszczenia prac. Zakopane: Wydawnictwa Tatrzańskiego Parku Narodowego, 2015 - s. 59.
- Długosz Michał, Rączkowska Zofia, Ziak Miroslav, Kalafarski Michał, Rojan Elżbieta: Geomorfologiczne uwarunkowania lawin śnieżnych w Tatrach. [w]: X Zjazd Geomorfologów Polskich, Toruń, 16-19 września 2014, dedykowany prof. dr hab. Władysławowi Niewiarowskiemu w 90. rocznicę urodzin. Streszczenia. Red. Paweł Molewski, Włodzimierz Juśkiewicz. Toruń: Wydział Nauk o Ziemi UMK, Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich, 2014 - s. 28-29.
- Kaczka Ryszard J., Lempa Michał, Janecka Karolina, Rączkowska Zofia: Tree rings analysis of past snow avalanche activity in the Tatra Mountains. [w]: IGU 2014 Book of Abstracts. Cracow: IGU, 2014 - 1 s.
- Kaczka Ryszard J., Lempa Michał, Janecka Karolina, Stoffel Marcus, Rączkowska Zofia: Tree ring study of snow avalanche in Tatra Mountains. [w]: Accepted Abstracts of the 9th International Conference on Dendrochronology 2014, 13-17 January 2014. Melbourne: [b.w.], 2014 - s. 60.
- Lempa Michał, Gądek Bogdan, Janecka Karolina, Kaczka Ryszard, Rączkowska Zofia: Tree rings and snow avalanche modeling. Case studies from the Tatra Mountains. [w]: EURODENDRO 2014, Lugo, Spain 8-12 September 2014, Book of Abstracts. Eds. I. Garcia-Gonzalez, M. Souto-Herrero. Santiago de Compostela: University of Santiago de Compostela,, 2014 - s. 83.
- Lempa Michał, Kaczka Ryszard J., Wiekiera Monika, Rączkowska Zofia: Rekonstrukcja aktywności lawin śnieżnych w Białym Żlebie w Tatrach Wysokich. [w]: Spojrzenie w głąb słoja - anatomia drewna w badaniach dendrochronologicznych. II Konferencja Dendrochronologów Polskich – Rogów, 14-16 lutego 2014. Rogów: Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej Zakładu Doświadczalnego SGGW, 2014 - s. 56.
- Lempa Michał, Kalafarski Michał, Janecka Karolina, Kaczka Ryszard, Rączkowska Zofia: Dendrogeomophological study on snow avalanche in Tatra Mountains. [w]: Tree Rings in Archeology, Climatology and Ecology. TRACE 2014, Aviemore, Scotland 6-10 May 2014. Aviemore: Unviersity of St. Andrews, 2014 - s. 73.
- Rączkowska Zofia, Długosz Michał, Gądek Bogdan, Grabiec Mariusz, Kalafarski Michał, Rojan Elżbieta: Environmental conditions, dynamic and multiproxy records of snow avalanches in the Tatra Mts. [w]: IGU 2014 Book of Abstracts. Cracow: IGU, 2014 - 1 s.
- Rojan Elżbieta, Rączkowska Zofia, Kalafarski Michał, Długosz Michał, Kaczka Ryszard, Gądek Bogdan: Avalanches in relation to relief of the Tatra Mountains. [w]: Geomorphology and Sustainability. Paris, 27-31 August 2013. 8th International Conference (AIG) on Geomorphology. Abstracts volume. Paris: [b.w.], 2013 - s. 1066.
- Rączkowska Zofia, Długosz Michał, Kaczka Ryszard, Kalafarski Michał, Rojan Elżbieta: Geomorphological aspects of snow avalanches activity in the Polish Tatras. - Geomorphologia Slovaca et Bohemica 2013, 13, 1 - s. 67-68.
Articles
- Gądek Bogdan, Kaczka Ryszard J., Rączkowska Zofia, Rojan Elżbieta, Casteller Alexandro, Bebi Peter: Snow avalanche activity in Żleb Żandarmerii in a time of climate change (Tatra Mts., Poland). - Catena 2017, 158 - s. 201–212.
- Kaczka Ryszard J., Spyt Barbara, Janecka Katarzyna, Lempa Michał, Rączkowska Zofia: What can we learn from archive records of snow avalanches in the Tatra Mountains?. - Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica 2016, 50 - s. 33-51.
- Lempa Michał, Kaczka Ryszard J., Spyt Barbara, Guzik Patryk, Guzowski Mateusz, Rączkowska Zofia: Zakłócenia wzrostu drzew w borze górnoreglowym spowodowane przez lawiny śnieżne – studium przypadku z Doliny Rybiego Potoku, Tatry Wysokie. - Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej 2016, 18, 3 - s. 111-122.
- Rączkowska Zofia, Długosz Michał, Rojan Elżbieta: Geomorphological conditions of snow avalanches in the Tatra Mountains. - Zeitschrift für Geomorphologie 2016, 60, 4 - s. 285-297.
- Kaczka Ryszard J., Janecka Karolina, Lempa Michał, Rączkowska Zofia: Zastosowanie metod dendrochronologicznych w badaniach lawin śnieżnych. - Landform Analysis 2015, 28 - s. 15–27.
- Lempa Michał, Kaczka Ryszard J., Rączkowska Zofia: Morphological and morphometrical analyses reveal the avalanche influence over the talus cones in the Rybi Potok Valley, Tatra Mountains. - Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica 2015, 49 - s. 15-33.
- Lempa Michał, Kaczka Ryszard J., Rączkowska Zofia: Rekonstrukcja aktywności lawin śnieżnych w Białym Żlebie (Tary Wysokie) na podstawie przyrostów rocznych świerka pospolitego (Picea abies L. Karst.). - Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej 2014, 16, 3 - s. 105-112.
Maps, atlases
- Ziak Miroslav, Długosz Michał: Plansza V.3. Potencjalne obszary lawinowe. [w]: Atlas Tatr. Przyroda nieożywiona. Red. Katarzyna Dąbrowska, Marcin Guzik. Zakopane: Tatrzański Park Narodowy, 2015 - 1 s.
Articles, chapters, papers and others
- Lempa Michał, Kaczka Ryszard J., Janecka Karolina, Rączkowska Zofia: Dendrogeomorphological study on snow avalanches in the Tatra Mountains (Southern Poland). [w]: TRACE - Tree Rings in Archaeology, Climatology and Ecology. Vol. 13. Proceedings of the DENDROSYMPOSIUM 2014 May 6th – 10th, 2014 in Aviemore, Scotland, UK. Eds. Rob Wilson, Gerhard Helle, Holger Gärtner. Potsdam: GFZ German Research Centre for Geosciences, 2015 - s. 110-115 (Scientific Technical Report; 15/06)
Geographia Polonica
- Gądek Bogdan, Grabiec Mariusz, Rączkowska Zofia, Maciata Andrzej: Variability of the snow avalanche danger in the Tatra Mountains during the past nine decades. - Geographia Polonica 2016, 89, 1 - s. 65-77.
- Lempa Michał, Kaczka Ryszard J., Rączkowska Zofia, Janecka Karolina: Combining tree-ring dating and geomorphological analyses in the reconstruction of spatial patterns of the runout zone of snow avalanches, Rybi Potok Valley, Tatra Mountains (Poland). - Geographia Polonica 2016, 89, 1 - s. 31-45.
- Rączkowska Zofia, Kaczka Ryszard J.: From editors. - Geographia Polonica 2016, 89, 1 - s. 5.
- Rączkowska Zofia, Rojan Elżbieta, Długosz Michał: The morphodynamics of slopes within the snow avalanche starting zones in the Tatras. - Geographia Polonica 2016, 89, 1 - s. 17-29.
- Spyt Barbara, Kaczka Ryszard J., Lempa Michał, Rączkowska Zofia: Application of timberline morphometric analysis for detecting snow avalanche paths: A case study of the Tatra Mountain. - Geographia Polonica 2016, 89, 1 - s. 91-111.