Z satysfakcją przekazujemy w Państwa ręce najnowszą monografię "Forest cover changes and landscape sustainability – a retrospective study in cultural borderland" pod redakcją naukową Jana Marka Matuszkiewicza. Jest to pierwsza w naszym Instytucie publikacja wydana wyłącznie w wersji elektronicznej. Autorami książki są pracownicy Zakładu Geoekologii i Klimatologii.

W pracy podjęto tematykę historycznych zmian rozwoju zrównoważonego, a ściślej relacji pomiędzy elementami „środowisko” i „społeczeństwo” w okresie dwustu lat na pograniczu Mazowsza (Kurpie) i dawnych Prus Wschodnich (Mazur). Podstawowym materiałem dla analizy były mapy topograficzne z różnych okresów (poczynając od końca XVIII wieku) oraz współczesna mapa potencjalnej roślinności naturalnej. Materiały kartograficzne, przetworzone za pomocą narzędzi GIS, pozwoliły na analizę sekwencji odlesień i zalesień, wskaźników opisujących krajobrazowe zróżnicowanie pokrywy leśnej  (z uwzględnieniem uwarunkowań siedliskowych), a także różnic społeczno-politycznych w części mazurskiej i kurpiowskiej. Ze zmianami środowiska konfrontowano zmiany elementu „społeczeństwo”, tj. lokalnej społeczności rolniczej, której dobrostan charakteryzowano gęstością zaludnienia, liczbą gospodarstw i posiadanym pogłowiem zwierząt domowych. Wykazano, że stopień zrównoważenia układu „środowisko – społeczność rolnicza” zmieniał się bardzo wyraźnie na przestrzeni 200 lat zarówno na Mazurach, jak i na Kurpiach, przy czym zmiany te nie zachodziły synchronicznie, co wynikało z odmiennej historii obu regionów.

W ramach wspierania Otwartej Nauki monografia dostępna jest bezpłatnie na platformie RCiN. Zapraszamy do lektury!

TABLE OF CONTENTS

Introduction – Research assumptions (Marek Degórski)

1. Physical-geographical characteristics of the borderland of Masuria and Kurpie (Jacek Wolski)
2. Prussian, Russian and Polish cartography of the borderland of Masuria and Kurpie (Jacek Wolski)
3. Elaboration of the cartographic materials for the purposes of analysis of changes in forest cover (Jacek Wolski)
4. Potential natural vegetation – the basis for habitat characterisation and its relation to geological substratum and regional variation (Jan Marek Matuszkiewicz, Jerzy Solon, Anna Kozłowska, Anna Kowalska)
5. Deforestation and afforestation processes of the Masuria-Kurpie borderland (Jan Marek Matuszkiewicz, Anna Kowalska)
6. Changes in forest cover regarding historical regions and habitat types (Jan Marek Matuszkiewicz, Anna Kowalska)
7. Directions of historical landscape changes – fragmentation and consolidation of forests in the years 1800-2000 within the Masuria-Kurpie borderland (Jerzy Solon)
8. The history of human impact on forests of the Masuria-Kurpie borderland (Joanna Plit, Ryszard Wojciech Pawlicki)
9. Pressure from wild ungulates upon the forests of the Masuria-Kurpie borderland (Jan Marek Matuszkiewicz, Jerzy Solon, Bożenna Grabińska)
10. Hunting exploitation of the ungulates, now and in the past – a factor impacting ecosystem services (Jan Marek Matuszkiewicz, Bożenna Grabińska)
11. The concept and model of Sustainable Forest Distribution – SuFoD (Andrzej Affek)
12. Forest ecosystems and rural communities – components and indicators of sustainable development (Jan Marek Matuszkiewicz, Jerzy Solon, Anna Kowalska)
13. Assessment of historical changes in landscape sustainability based on selected indirect indicators (Jan Marek Matuszkiewicz, Jerzy Solon, Anna Kowalska)
14. Social-ecological analysis – in search of the best criteria for sustainable development (Jan Marek Matuszkiewicz, Anna Kowalska)